چک لیست: طراحی مدل کسب‌وکار
مدل کسب‌وکار ابزاری است که تصویر کاملی از کسب‌وکار در اختیارتان قرار می‌دهد و نشان‌دهنده مجموعه فعالیت‌های موردنیاز برای کسب درآمد و برنامه‌ریزی کلی برای بقای کسب‌وکار است. به‌طورکلی مدل کسب‌وکار دارای ۹ بعد است که چک‌لیست پیش رو به شما کمک می‌کند تا به‌صورت گام‌به‌گام هر بعد از مدل کسب‌وکار خود را به‌راحتی طراحی کنید. بنابراین با در نظر گرفتن و تمرکز بر ایده یا موضوع کسب‌وکار، بوم مدل کسب‌وکار خود را به ترتیب زیر کامل کنید:
۱-بخش‌بندی مشتریان:
مشتریان قلب هر مدل کسب‌وکار را تشکیل می‌دهند و بدون آن‌ها هیچ سودآوری امکان ندارد. باید به‌روشنی مشخص کنید که مشتریان شما چه افراد یا شرکت‌هایی هستند. در دنیای کارآفرینی و کسب‌وکار، هر‌کسی مشتریان شما نیستند.
- فهرستی از تمامی گروههای مختلف(افراد یا سازمانها) که ممکن است به‌عنوان مشتری کسب‌وکار شما باشند˓ تهیه کنید.
افراد/سازمان‌های موجود در لیست تهیه‌شده را بر اساس یکی از معیارهای زیر دسته‌بندی کنید:
- تفاوت در نیاز (نیاز مرتبط با موضوع و حوزه فعالیت کسب‌وکارتان را در نظر بگیرید)
- تفاوت در دسترسی(چنانچه دسترسی به هریک از این گروه‌ها از طریق کانال‌های توزیع متفاوتی امکان‌پذیر باشد)
- تفاوت در نحوه برقراری ارتباط
- تفاوت در میزان سودآوری مشتریان برای شما
- پس از دسته‌بندی˓ گروه یا گروههای هدف خود را تعیین کنید (بایستی هوشیارانه تصمیم بگیرید که خواهان ارایه خدمت به چه بخش‌ها یا چشم‌پوشی از چه بخش‌هایی هستید. این انتخاب باید به‌صورت واقع‌بینانه و بر اساس توانایی کسب‌وکار شما تعیین شود).
- سعی کنید شناخت بیشتر و عمیق‌تری در رابطه با گروه/گروههای هدف مشتریان خود کسب کنید. بنابراین در خصوص موارد زیر اطلاعات لازم را به دست آورده و سپس در بخش‌بندی مشتریان بنویسید:
- ویژگی‌های آن‌ها
- ترجیحات آن‌ها
- علایق آن‌ها
- الگوی رفتاری آن‌ها
- انگیزه‌های خرید آن‌ها
اکنون تعیین کنید کدام‌یک از انواع بخش‌های مشتریان را در نظر گرفته‌اید (نیازی ندارد این بخش را در مدل کسب‌وکارتان بیاورید. فقط بدانید که در بین موارد زیر کدام دسته را انتخاب کرده‌اید. هرکدام از موارد زیر استراتژی‌های خاص خود را دارد):
- بازار انبوه (زمانی که تمایزی میان بخش‌های مختلف مشتری قائل نیستید و تمرکز شما بر مشتریان با نیازها و مسائل مشابه است)
- بازار گوشه‌ای (زمانی که نیازهای بخش‌های ویژه و خاصی از مشتریان را برآورده می‌کنید)
- بازارهای بخش‌بندی شده (زمانی که بین بخش‌های بازار با نیازها و مسائل به نسبت متفاوت، تمایز قائل می‌شوید)
- مشتریان متنوع (زمانی که با گروههای متنوع از مشتریان سروکار دارید و به دو بخش مشتری ناهمگون و با نیازها و مسائل به‌شدت متفاوت، خدمت ارایه می‌کنید)
- پلتفرم‌های چندوجهی (زمانی که به دو یا چند بخش از مشتریان وابسته به هم خدمت ارایه می‌دهید)
۲-ارزش پیشنهادی:
ارزش پیشنهادی، ترکیبی متمایز از عناصری است که نیازهای بخشی از مشتریان را برآورده کرده و از این طریق خلق ارزش می‌کند.
- مشخص کنید چه چیزی در رابطه با محصول/خدمات ارایه‌شده توسط کسب‌وکار شما ارزشمند است؟
- مشخص کنید چه ارزش‌هایی را می‌خواهید به مشتریان ارایه دهید؟
- مشخص کنید می‌خواهید کدام‌یک از مشکلات مشتریان خود را حل کنید؟
- مشخص کنید چه نیازهایی از مشتریان را میتوانید برآورده کنید؟
- تعیین کنید چه بسته‌ای از محصولات و خدمات را به هر بخش از مشتری ارایه می‌دهید؟
یک یا چند مورد از موارد زیر را میتوانید به‌عنوان ارزش پیشنهادی خود برای ارایه به مشتریان انتخاب کنید و در بوم مدل کسب‌وکارتان بنویسید:
- دسترسی راحت: چگونه میتوانید میزان دسترسی به محصول یا خدمات خود را افزایش دهید؟ (به‌سادگی، قیمت‌گذاری˓ قابلیت‌ها و توزیع بیندیشید)
- مصرف مشارکتی: استفاده به‌جای مالکیت، اجاره به‌جای خریدن، مصرف مشارکتی بر پایه این روند ساخته‌شده که مصرف‌کننده به ارزشی بهتر از مالکیت دسترسی پیدا کند. درباره نحوه عرضه خود بیندیشید، چگونه اجاره دادن، قرض دادن، مبادله، دادوستد، اهدا کردن یا به اشتراک‌گذاری، میتواند ارزش محصول شما را بالا ببرد؟
- پیشنهادهای مکمل : فروش یک محصول یا خدمات جدید به مشتریان اصلی، یکی از رایج‌ترین و حائز ارزش‌ترین استراتژی‌های رشد است. این رویکرد باعث اولین پیروزی‌ها می‌شود، چندان پرخطر نیست و احتمالاً دیگران را از کاری که کرده‌اید ناراحت نمی‌کند. در ضمن شما میتوانید راجع به انواع محصولات و خدماتی که ارایه می‌دهید، خلاق باشید.
- آسودگی: چگونه میتوانید آسودگی مشتریان خود را تضمین کنید؟ کاری کنید که مشتریان خیلی راحت محصول شما را تحویل بگیرند.
- کاهش قیمت /توان مالی: چگونه میتوانید هزینه‌ها را برای مشتریان خود کاهش دهید؟ به‌طور گسترده درباره هزینه‌ها فکر کنید. هزینه میتواند شامل: زمان، منابع و مسائل مالی را باشد.
- سفارشی‌سازی : یک محصول با ویژگی‌های یکسان کار شما را راه نخواهد انداخت. آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که این فرصت را در اختیار مشتریانتان قرار بدهید تا محصولات را بر مبنای نیازهای خاص خود بسنجند؟ تحقیقات نشان داده است که مشتریان حاضرند برای محصولات خاص بیشتر پول بدهند. سفارشی‌سازی تعهد و پذیرندگی مصرف‌کننده را بالا می‌برد.
- طراحی بی‌نظیر: آیا محصول شما خوب به نظر می‌آید؟ آیا طراحی آن کارآمد و راحت است؟ ظاهر محصول به‌صورت فوقالعاده‌ای روی اولین برخورد تاثیر می‌گذارد.
- سهولت استفاده : مردم دوست ندارند چیزهای جدید یاد بگیرند. این مسئله را در زمان طراحی محصولات و خدمات در ذهن داشته باشید. اگر محصولات و خدمات شما به‌راحتی مورداستفاده قرار می‌گیرند، مردم بسیار سریع‌تر به استفاده از آن‌ها رو می‌آورند. در بسیاری از موارد، سادگی، کلید یک تجربه کاربری عالی است.
- افزایش بهره‌وری :چگونه به مشتریانتان کمک می‌کنید که بهره‌وری خود را افزایش دهند؟ به‌عنوان‌مثال، به آن‌ها برای انجام امور روزانه‌شان چه کمکی می‌کنید؟ یا چه کمکی به کامل و سریع انجام دادن امور روزانه‌شان با هزینه کمتر می‌کنید؟
- ذهنیت مثبت: آیا میتوانید ذهنیت مثبتی برای مشتریان خود ایجاد کنید؟ برای مثال، پیشنهادات لوکس به مشتریان احساس خوبی میبخشد. به احساسات مثبتی که میتوانید در رابطه با محصول/خدمت خود ایجاد کنید، فکر کنید.
خلق یک ارزش پیشنهادی نیازمند زمان و بررسی زیادی است. حتماً این مقاله از سایت «مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوپای فاوا» را به دقت مطالعه کنید.
۳-ارتباط با مشتری
ارتباط با مشتری بیانگر نحوه برخورد و دریافت نیاز و بازخوردهای هر یک از بخش‌های مشتریانی است که در قسمت‌های قبلی مشخص کرده‌اید.
یک یا چند تا از انواع شیوه‌های ارتباط با مشتری را انتخاب کنید و در بخش ارتباط با مشتری در بوم مدل کسب‌وکار بنویسید:
- کمک شخصی: در این شیوه ارتباطی برای مشتریان خاص که اهمیت بسیاری دارند یک مسئول ارتباط مشتری تخصیص پیدا می‌کند.
- سلف سرویس : در این شیوه ارتباطی سازمان هیچ ارتباط مستقیمی با مشتری ندارد و همه امکانات لازم برای اینکه مشتری˓ خودش نیازهایش را برآورده کند فراهم کرده است.
- سرویس‌های مساعدت خودکار: در این شیوه˓ روش‌های پیچیده‌تر سلف‌سرویس با پروسه‌های خودکار ادغام می‌شوند. برای مثال˓ داشتن حساب شخصی در وب‌سایت یک شرکت به شما امکان استفاده از امکانات مختلف ارتباطی را خواهد داد. در این حالت امکان شناختن هر مشتری به‌صورت خاص وجود دارد و می‌توان بنا به نیازها و رفتارهای او خدمات و محصولات را به او ارایه کرد و در ایده‌‌آ‌‌ل‌ترین حالت حتی میتواند تمایلات و ارتباطات او را پیش‌ینی کرده و به او پیشنهاد ارایه دهد.
- انجمن‌ها: در سال‌های اخیر با رشد قابل‌توجهی، سازمان سعی می‌کنند انجمن‌هایی را برای مشتریان خود ایجاد کنند که هم از نظرات و چشم‌اندازهای آن‌ها بهره‌مند شوند و هم ارتباط میان اعضا را سهولت ببخشند. این انجمن‌ها معمولاً در قالب انجمن‌های آنلاین ایجاد می‌شوند و این امکان را به مشتریان می‌دهند که هم به تبادل اطلاعات و دانش خود بپردازند و هم مشکلات یکدیگر را حل کنند. همچنین انجمن‌ها این امکان را به سازمانها می‌دهند که مشتریان خود را بهتر درک کنند.
- مشارکت در ساخت: اغلب شرکت‌ها در حال پشت سر گذاشتن مرزهای ارتباطی گذشته هستند و از مشتریان خود درخواست می‌کنند که برای آن‌ها ارزش‌آفرینی هم کنند.
۴-کانال‌ها در مدل کسب‌وکار
کانال‌ها مجموعه راه‌هایی است که میتوانید با مشتریان ارتباط برقرار کنید و ارزش کلیدی خود را به آن‌ها ارایه دهید.
- مشخص کنید بخش‌های مختلف مشتریان چه کانا‌ل‌هایی را برای دسترسی به شما ترجیح می‌دهند.
- مشخص کنید هم‌اکنون چگونه به مشتریان دسترسی دارید.
- تعیین کنید کدام‌یک از آن‌ها (کانال‌ها) به بهترین شکل کار می‌کنند.
- تعیین کنید کدام‌یک از کانال‌های ارتباطی به‌صرفه‌تر هستند.
- مشخص کنید چگونه با عادات مشتریان هماهنگ می‌شوید.
- مشخص کنید کدام‌یک از موارد زیر را برای کانال‌های انتخابی خود در نظر دارید:
آگاه‌سازی مشتریان نسبت به محصولات و خدمات
کمک‌رسانی به مشتریان برای ارزیابی ارزشهای ارایه شده توسط کسب‌وکار
آماده‌سازی شرایط مختلف خرید محصولات و خدمات
تحویل ارزش‌ها در قالب محصولات و خدمات به مشتری
فراهم آوردن شرایط پشتیبانی پس از خرید برای مشتری
با جمع‌بندی موارد بالا مشخص کنید کدام‌یک از انواع کانال‌های زیر را مدنظر قرار داده‌اید و در بوم مدل کسب‌وکار خود یادداشت کنید.
کانال‌های مستقیم:
- مسئول فروش
- فروش از طریق وب
کانال‌های غیرمستقیم:
- فروشگاه‌های شرکت
- فروشگاه‌های شریک
- عمده‌فروشی
۵-مدل‌های درآمدی
- مشخص کنید مشتریان برای کدام‌یک از ارزشهای پیشنهادی شما تمایل به پرداخت پول دارند.
- مشخص کنید مشتریان برای چه اقدام و فعالیتی تمایل به پرداخت پول دارند.
- مشخص کنید هر جریان درآمدی چه سهمی از کل درآمدها را به خود اختصاص می‌دهد.
در زیر انواع مدل‌های درآمدی معرفی‌شده‌اند که شما میتوانید با جمع‌بندی موارد بالا، یک یا چند مورد از انواع مدل‌های درآمدی که در زیر معرفی‌شده‌اند را انتخاب کنید و در بوم مدل کسب‌وکار خود بنویسید:
- پرداخت به ازای هر بار استفاده: با مدل «پرداخت به ازای هر بار استفاده» مشتری شما فقط به ازای آنچه استفاده کرده است، به شما هزینه پرداخت می‌کند.
- بر پایه کارایی: ربطی به ارزش محصول یا خدمات ندارد، بلکه به کارایی ارایه شده بستگی دارد. مشتریان بابت یک شاخص کارایی از پیش تعریف‌شده، بهای معینی می‌پردازند.
- درآمد قبل از هزینه: قبل از تولید محصول/خدمت مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت دریافت می‌شود.
- به اشتراک‌گذاری درآمد: به اشتراک‌گذاری درآمد، به اشتراک منافع و ضررها با شرکای تجاری برمی‌گردد. این مدل تقسیم درآمد، زمانی رایج می‌شود که هر دو طرف از یک پیشنهاد سود ببرند، برای مثال در بازاریابی وابسته. (بازاریابی وابسته معرفی کالا و خدمات یک فروشنده به یک خریدار است).
- فروش : در ازای تبادل محصولات یا خدمات پول دریافت می‌کنید و از این طریق به کسب درآمد می‌پردازید.
- جذب حمایت مالی: جذب سرمایه‌گذار و تامین سرمایه مالی
- اشتراک: به‌جای فروش پیشنهادات و محصولات و خدمات ارایه شده به‌صورت تک پرداخت، یک اشتراک بر اساس پرداخت‌های دوره‌ای اجازه می‌دهد که استفاده، دسترسی و دریافت یک محصول یا خدمات برای یک دوره زمانی خاص امکان‌پذیر باشد.
- تبلیغات: یکی از رایج‌ترین جریان‌های درآمدی این است که به مشتریان تبلیغاتی خود این فرصت را بدهید که برخی از انواع پیام‌های بازاریابی و پیشنهادات خود را به‌عنوان بخشی از محصولات یا خدمات شما تبلیغ کنند و موجب درآمدهای اضافی برای شما شوند.
- فروش دارایی و اموال: در این مدل درآمدی، شما با فروش یک دارایی، اختیار کامل استفاده از آن را به مشتری خود می‌دهید و با دریافت هزینه‌ای در قبال آن، هیچ ادعایی نسبت به آن برای شما باقی نمی‌ماند.
- کارمزد: در زمان فروش، درخواست کارمزد تکنیک رایجی برای دستیابی به مقاصد ویژه است. معمولاً وجوه بر اساس درصدی از قیمت کالا یا خدمات فروخته‌شده محاسبه می‌شوند.
- کمک مالی: اگر محصولات و خدمات خود را به‌صورت مجانی در اختیار افراد قرار دهید، درخواست کمک‌های مالی میتواند رویکرد مناسب و قابل‌دوامی برای جریان درآمدی در نظر گرفته شود. به‌عنوان‌مثال Wikipedia که از همین طریق فعالیت می‌کند و کمک‌های مالی چشمگیری دریافت کرده است.
- قیمت‌گذاری پویا: قیمت‌گذاری پویا به تنظیم قیمت‌ها مربوط می‌شود که به عوامل مختلفی بستگی دارند. به‌عنوان‌مثال تقاضا، زمان، تفاوت‌های بین گروههای مشتریان، تملک و غیره.
- قیمت‌های ثابت: ثابت نگه‌داشتن قیمت‌ها باعث می‌شود که پیشنهادهای شما برای مشتریان و شرکتتان بیشتر قابل‌انتظار و محاسبه باشد. از سوی دیگر، انعطاف‌پذیری، شما را در برخورد با نوسانات تقاضا یا تملک کاهش می‌دهد.
- نرخ ثابت: مشتری شما، هزینه پیشنهادی که به او داده‌اید را به‌صورت یکجا پرداخت می‌کند. با استفاده از نرخ ثابت برای مشتری آسان‌تر است که درحالی‌که از استفاده نامحدود از محصول یا خدمات شما لذت می‌برد، هزینه‌ها را کنترل کند.
- حق امتیاز: به‌عنوان کسی که حق امتیاز اعطا می‌کند، شما یک تامین کننده هستید که به نمایندگی‌ها اجازه می‌دهد که از بخشی از کسب‌وکار شما استفاده کنند(علامت تجاری، محصولات، تجهیزات، فرآیندها و غیره) و در عوض از آن‌ها هزینه دریافت می‌کنید.
- رایگان: بذل و بخشش محصولات و یا خدمات که ارایه آن‌ها به‌صورت رایگان، ارزش بالایی برای مشتری شما دارد و برای شما محبوبیت زیادی ایجاد می‌کند.
- فریمیوم: مدل فریمیوم درواقع تلفیقی از دو مدل رایگان و پریمیوم است. در این مدل میتوانید به این موضوع فکر کنید که ورژن اولیه و ساده‌ای از محصول خود با فیچرهای کمتر را به‌صورت رایگان در اختیار مشتری قرار دهید تا مشتری اولیه خود را توسعه دهید. سپس برای ورژن پیشرفته محصول خود و یا ورژن پریمیوم با فیچرهای بیشتر، از مشتریان خود هزینه دریافت کنید.
- صدور مجوز : کسب درآمد از طریق صدور مجوز به شما اجازه می‌دهد که بر روی توسعه تکنولوژی‌ها و یا انواع دیگر از دارایی‌های معنوی تمرکز کنید. سایر کمپانی‌ها مجاز به استفاده از اختراع شما برای ساخت محصولات و یا سرویس‌های خود بر پایه آن هستند. در عوض شما هزینه مجوزهایی که ارایه می‌دهید را دریافت خواهید کرد. اگرچه ممکن است هزینه‌هایی که دریافت می‌کنید در مقایسه با درآمد حاصل از فروش کمتر به نظر برسد ولی صدور مجوز، سرعت انتشار محصولات و یا خدمات برجسته شما را برای رسیدن به فروش تعداد بالاتر با سرعت بالاتر بیشتر می‌کند.
۶-منابع کلیدی
هر مدل کسب‌وکاری به منابع کلیدی احتیاج دارد. این منابع به هر کسب‌وکار این توانایی را می‌دهند که به تولید و ارایه ارزش پیشنهادی خود بپردازد، به بازار هدف دسترسی پیدا کند، با مشتریان روابطش را حفظ کند و جریان درآمدی ایجاد کند.
- مشخص کنید ارزشهای پیشنهادی شما به چه منابع کلیدی احتیاج دارند.
- مشخص کنید کانال‌های توزیع شما به چه منابع کلیدی احتیاج دارند.
- مشخص کنید برای برقراری ارتباط با مشتری باید چه منابعی را در نظر بگیرید.
- مشخص کنید به‌منظور ایجاد جریان‌های درآمدی به چه منابعی احتیاج دارید.
منابع کاید مربوط به کسب‌وکار خود را بر اساس هرکدام از دسته‌های زیر و با جمع‌بندی موارد بالا مشخص کنید:
- فیزیکی: امکانات تولیدی˓ ساختمان‌ها˓ وسایل نقلیه˓ ماشین‌آلات˓ سیستم‌ها˓ پایانه‌های فروش˓ شبکه‌های توزیع
- نامشهود: دانش تخصصی˓ حق اختراع‌ها˓ حق تکثیرها˓ مشارکت‌ها˓ پایگاه‌های داده مشتریان˓ برندها
- انسانی: در صنایع دانش‌بنیان و خلاقانه˓ منابع انسانی اهمیت بسیار بالایی دارند
- مالی: پول˓ اعتبارات بانکی و ...
۷-فعالیت‌های کلیدی
این بخش بیانگر مهم‌ترین فعالیتهایی است که یک کسب‌وکار باید انجام دهد تا یک مدل کسب‌وکار به‌خوبی به اجرا در بیاید:
با جمع‌بندی موارد بالا مشخص کنید کدام‌یک از انواع فعالیت‌های کلیدی زیر مربوط به کسب‌وکار شما است :
- مشخص کنید ایجاد هر ارزش پیشنهادی شما نیازمند چه فعالیتهایی است.
- مشخص کنید هر کانال توزیع به چه فعالیتهایی نیاز دارد.
- مشخص کنید ارتباط با مشتری به چه فعالیتهایی نیاز دارد.
- مشخص کنید هر جریان درآمدی به چه فعالیتهایی نیاز دارد.
با جمع‌بندی موارد بالا مشخص کنید کدام‌یک از انواع فعالیت‌های کلیدی زیر مربوط به کسب‌وکار شما است :
- تولید: این فعالیت‌ها معمولاً در قالب طراحی، تولید و تحویل محصولات در تعداد بسیار بالا و/یا کیفیت بالا انجام می‌شود. این دسته‌بندی از فعالیت‌ها معمولاً شرکت‌های تولیدکننده را پوشش می‌دهد.
- حل مسئله: این سبک از فعالیت‌های کلیدی با ارائه راه‌حل‌های جدید برای مشکلات تک‌تک مشتریان همراه است. فعالیتهایی که در سازمان‌های مشاورهای، بیمارستان‌ها و سایر سازمان‌های سرویس محور انجام می‌شود معمولاً از این نوع هستند. مدل کسب‌وکار این دسته معمولاً در قالب مدیریت دانش و آموزش مداوم است.
- پلتفرم / شبکه: معمولاً مدل‌های کسب‌وکاری که از پلتفرم به‌عنوان منبع کلیدی استفاده می‌کنند، از فعالیت‌های شبکه‌ای یا پلتفرمی به‌عنوان فعالیت کلیدی بهره‌مند می‌شوند. شبکه‌ها، پلتفرم‌های ارایه تطبیق˓ نرم‌افزار و حتی برندها می‌توانند به‌عنوان پلتفرم استفاده شوند.
۸-مشارکت‌های کلیدی در مدل کسب‌وکار
این بخش بیانگر مجموعه‌ای از شرکا و تامین کنندگان و توزیع‌کنندگانی که نیاز هستند تا کسب‌وکار جریان داشته باشد.
- مشخص کنید برای دستیابی به اهداف کسب‌وکار نیازمند شریک شدن با چه کسانی هستید؟
- مشخص کنید تامین کنندگان کلیدی شما (تامین کنندگان مواد اولیه˓ تجهیزات و ...) چه کسانی هستند؟
- مشخص کنید کدام‌یک از منابع کلیدی را از طریق شرکا به دست می‌آورید؟
- مشخص کنید کدام‌یک از فعالیت‌های کلیدی توسط شرکا انجام می‌شوند؟
در حالت کلی چهار نوع شراکت وجود دارد. بنابراین با جمع‌بندی موارد بالا مشخص کنید کدام نوع را برای کدام شریک باید انتخاب کنید و بعد در قسمت مشارکت‌های کلیدی در بوم مدل کسب‌وکارتان بنویسید:
- همکاری راهبردی بین شرکت‌هایی که باهم رقابتی ندارند.
- مشارکت راهبردی رقبا به‌منظور ایجاد یک برنامه برد – برد.
- سرمایه‌گذاری مشترک دو یا چند شریک به‌منظور پیشبرد کسب‌وکار جدید.
- شراکت فروشنده – خریدار به‌منظور تامین نیازهای کسب‌وکار.
۹-ساختار هزینه
این بخش بیانگر همه هزینه‌هایی است که پرداخت می‌شود تا کسب‌وکار جریان داشته باشد.
- مشخص کنید که تمام هزینه‌های معمول کسب‌وکار شما کدامند.
- مشخص کنید که کدام منابع بیشترین هزینه را دارند.
- مشخص کنید که کدام فعالیت‌ها بیشترین هزینه را دارند.
- مشخص کنید که کدام مشارکت‌ها بیشترین هزینه را تولید می‌کنند.
- هزینه‌های ثابت را مشخص کنید و در بوم مدل کسب‌وکارتان یادداشت کنید: هزینه‌هایی که با تغییر میزان تولید محصولات یا خدمات تغییری نمی‌کنند. مثل حقوق کارمندان، اجاره‌بها و تجهیزات فیزیکی.
- هزینه‌های متغیر را مشخص کنید و در بوم مدل کسب‌وکارتان یادداشت کنید: هزینه‌هایی که با تغییر میزان تولید محصولات یا خدمات تغییر می‌کند.
- برای کاهش هزینه‌ها یکی از دودسته ساختار هزینه زیر را مدنظر قرار دهید:
مبتنی بر هزینه: این رویکرد قصد دارد ساختار هزینه کسب‌وکار را با استفاده از ارزشهای پیشنهادی ارزان‌تر، اتوماسیون اداری یا برون‌سپاری‌های متعدد، تا حد ممکن کاهش دهد.
مبتنی بر ارزش: ارزشهای پیشنهادی خاص و سرویس‌دهی‌های اختصاصی معمولاً هسته اصلی این کلاس از ساختارهای هزینه را تشکیل می‌دهد.
با تکیمل این ۹ جز، طراحی بوم مدل کسب‌وکار شما به پایان رسیده است.
نکته: مواردی که در این چک‌لیست به آن‌ها اشاره‌شده تنها نمونه‌هایی برای کمک به شما در طراحی بوم مدل کسب‌وکار هستند. قطعاً مدل کسب‌وکار شما نیازمند موارد بیشتری در هر بخش هست که بستگی به قدرت خلاقیت شما و صنعتی دارد که قرار است استارت‌آپ خود را در آن راه‌اندازی کنید.
نکته خیلی مهم: در حال حاضر که بوم مدل کسب‌وکارتان را کامل کردید باید به این نکته توجه کنید که بخش‌های مختلف از بوم شما به مرور زمان تغییر می‌کند و توسعه می‌باید. ممکن است ارزش پیشنهادی خود را بارها تغییر دهید و یا گروه جدیدی به لیست مشتریان خود اضافه کنید. این تغییرات نه‌تنها نشانه ضعف مدل شما نیست بلکه نشان‌دهنده پختگی شما و حرکت به سمت طراحی یک مدل کسب‌وکار قدرتمند است.
منابع:
- محمدیان، ایوب. (۱۳۹۵)˓«پیاده‌سازی مدل‌های کسب‌وکار تجارت الکترونیک: یک رویکرد جامع و سیستمی»˓ تهران: انتشارات ادیبان روز.
- کلارک. تیم˓ استروالدر.الکساندر˓ پیگنیور. ایو˓ (۲۰۱۲)˓ «مدل کسب‌وکار شما»˓ ترجمه حسام‌الدین ساروقی و دیگران(۱۳۹۴)˓ تهران: انتشارات آریانا قلم
- کلارک. تیم˓ استروالدر.الکساندر˓ پیگنیور. ایو˓ (۲۰۱۰)˓ «خلق مدل کسب‌وکار »˓ ترجمه غلامرضا توکلی و دیگران(۱۳۹۴)˓ تهران: انتشارات آریانا قلم
http://www.dummies.com/business/start-a-business/business-plans/defining-your-business-model/
https://businessmodelgallery.com/design/
https://hbr.org/2015/01/what-is-a-business-model
https://hbr.org/video/5072479512001/the-explainer-what-is-a-business model
https://strategyzer.com/canvas/business-model-canvas
https://www.cleverism.com/cost-structure-block-in-business-model-canvas/